नेपाल सरकारले सगरमाथा आरोहण अनुमतिसम्बन्धी नयाँ नियम ल्याउने तयारी गरेको छ, जसअनुसार अब सगरमाथाको आरोहण अनुमति पाउन आरोहीले नेपालकै अर्को कम्तीमा ७ हजार मिटर (२२,९६५ फिट) अग्लो हिमाल सफलतापूर्वक आरोहण गरेको अनुभव अनिवार्य रूपमा पेश गर्नुपर्नेछ। यो नियम सगरमाथामा बढ्दो भीडभाड कम गर्न र आरोहणलाई सुरक्षित बनाउने उद्देश्यले ल्याउन लागिएको प्रस्तावित मस्यौदा कानूनमा उल्लेख छ।
आरोहण, पदयात्रा र पर्यटनबाट प्राप्त हुने विदेशी मुद्रामा अत्यधिक निर्भर नेपालले ८,८४९ मिटर (२९,०३२ फिट) अग्लो सगरमाथा आरोहणका लागि अनुभवहीन आरोहीसहित धेरैलाई अनुमति दिएको भन्दै आलोचना खेप्दै आएको छ। यसले गर्दा अक्सर शिखरभन्दा तलको 'डेथ जोन' (जहाँ बाँच्नका लागि पर्याप्त प्राकृतिक अक्सिजन हुँदैन) मा आरोहीहरूको लामो लाइन लाग्ने गरेको छ।
यही भीडभाडलाई सगरमाथामा हुने उच्च मृत्युदरको कारण मानिएको छ। सन् २०२३ मा नेपालले ४७८ आरोहण अनुमति जारी गर्दा कम्तीमा १२ आरोहीको मृत्यु भएको थियो भने ५ जना बेपत्ता भएका थिए। अघिल्लो वर्ष ८ जनाको मृत्यु भएको थियो।
प्रस्तावित कानूनअनुसार, सगरमाथा आरोहण अनुमतिका लागि आरोहीले नेपालको कम्तीमा एउटा ७ हजार मिटरको हिमाल चढेको प्रमाण पेश गर्नुपर्नेछ। साथै, आरोही दललाई सघाउने सरदार (स्थानीय सहयोगीहरूको प्रमुख) र माउन्टेन गाइड पनि नेपाली नागरिक नै हुनुपर्ने प्रावधान राखिएको छ।
यो मस्यौदा कानून संसदको माथिल्लो सदन राष्ट्रिय सभामा दर्ता भइसकेको छ। त्यहाँ सत्ता गठबन्धनसँग विधेयक पारित गर्न आवश्यक बहुमत रहेको छ।
तर, अन्तर्राष्ट्रिय आरोहण सञ्चालकहरूले भने सगरमाथा अनुमतिका लागि नेपालका मात्र नभई विश्वका कुनै पनि ७ हजार मिटर अग्लो हिमाल आरोहणको अनुभवलाई मान्यता दिन नेपाल सरकारसँग आग्रह गरेका छन्।
अस्ट्रियास्थित आरोहण आयोजक कम्पनी फुर्तेनबाख एडभेन्चर्सका लुकास फुर्तेनबाखले भने, "नेपालकै हिमाल मात्र हुनुपर्ने कुराले खासै अर्थ राख्दैन। म त ७ हजार मिटरको नजिकका र तयारीका लागि व्यापक रूपमा प्रयोग हुने अमा दब्लम, अकोन्कागुवा, डेनाली जस्ता हिमाललाई पनि यो सूचीमा थप्न सुझाउँछु।"
हाल सगरमाथामा आरोहण दलको नेतृत्व गरिरहेका फुर्तेनबाखले पर्याप्त योग्य नेपाली माउन्टेन गाइड नभएको भन्दै अन्य देशका गाइडलाई पनि सगरमाथामा काम गर्न दिनुपर्ने तर्क गरे। "महत्वपूर्ण कुरा माउन्टेन गाइडसँग आइएफएमजीए (International Federation of Mountain Guides Associations) जस्तो योग्यता हुनुपर्छ, उनीहरु जुनसुकै राष्ट्रियताका किन नहुन्। हामी पनि नेपाली आइएफएमजीए गाइडहरूलाई युरोपको आल्प्समा काम गर्न स्वागत गर्छौं," उनले रोयटर्सलाई बताए।
अमेरिकास्थित म्याडिसन माउन्टेनियरिङका ग्यारेट म्याडिसनले पनि विश्वको कुनै पनि ठाउँको ६,५०० मिटर अग्लो हिमालको अनुभवलाई आधार मान्नु राम्रो हुने बताए। "नेपालमा उपयुक्त ७ हजार मिटरभन्दा अग्ला हिमालहरू फेला पार्न निकै गाह्रो छ," म्याडिसनले भने।
पर्यटन विभागको तथ्यांकअनुसार, नेपालमा ४०० भन्दा बढी हिमाल आरोहणका लागि खुला छन्, जसमध्ये ७४ वटा ७ हजार मिटरभन्दा अग्ला छन्। यद्यपि, पदयात्रा अधिकारीहरूका अनुसार तीमध्ये धेरै हिमाल आरोहीमाझ लोकप्रिय छैनन्।
नेपालको एक प्रमुख आरोहण आयोजक कम्पनी १४ पिक्स एक्सपिडिसनका तासी लाक्पा शेर्पा भन्छन्, "७ हजार मिटरका थोरै हिमालले मात्र आरोहीलाई आकर्षित गर्छन्।" तासीले ८ पटक सगरमाथा आरोहण गरिसकेका छन्।
