समय सँगै सबै ठिक होला नी भन्दै बसेको थिए... तर आज आफ्नो हाल हेर्दा त "पासो लगाम " जस्तो लाग्छ ।
निरन्तर पिसिएको घुन जस्तै म किन यसरी जिन्दगी सँग रुमली रहेको छु ! मलाई थाहा छैन...!
कहीलेकाही मन यसै आतिन्छ, लाग्छ केही छुटेको छ जिन्दगीबाट, चन्द्रमा बाट दाग हराएजस्तो, केही अपुरो, मसी सक्कीएको कलम जस्तो, केही रित्तो, सास हराएपछी शरीरको खालिपना जस्तो ......केही छुटेजस्तो अझ भनी कोही छुटेजस्तो!
अचेल प्राय बेला बेला आफै दुखेको बेला आमालाई सम्झिन्छु, कसैले दुखाएको बेला पनि म तिमीलाई नै सम्झिन्छु आमा । कही, कतै हुँदा होस् या आफै भित्र हराउँदा पनि म आमालाई नै सम्झिरहन्छु ।
सम्झिन त कसैले नसम्झेको बेला, कसैलाई नसम्झेको बेला अझ त आफैले आफैलाई बिर्सेको बेला म तिमीलाई सम्झन्छु आमा ।
किशोर अवस्था न ज्ञान थियो, न अनुभव, जीवनको । न दूरदृष्टि थियो, न परिपक्वता । थियो त केवल एक स्वप्नधारी युवक र चञ्चल किशोरीबीचको प्रेम र सँगै जिउने, सँगै मर्ने एकमात्र पागल सपना । बस, त्यसैमा अडिएर मेरा बाआमाको युगल जिन्दगी शुरू भयो । समाजलाई साक्षी राखेर मेरी आमाले मेरो बाबाको घाँटीमा मुटुको नसा जत्तिकै बलियो वरमाला पहिराइदिनु भएको थियो रे । अग्निलाई साक्षी राखेर मेरा बाबाले मुटुको रगत जत्तिकै प्यारो एक मुठी सिन्दूर मेरी आमाको सिउँदोमा हालिदिनु भएको थियो रे । जन्मान्तरका सात जुनी सँगै काट्ने बाचासहित आफ्ना मन, शरीर र जिन्दगी जोडेर बाआमाले चार वटा सन्तानको सृष्टि गर्नुभयो ।
मेरा बाबाले बालुवा र ढुङ्गामा हड्डी घोट्नु भएको थियो । मेरी आमाले माटोमा पसिना चुहाउनु भएको थियो । दुवै मिलेर घरबार नामको सानो स्वर्ग निर्माण गर्नु भएको थियो ।
मेरा बाआमाको पवित्र प्रेम र कठिन परिश्रमले निर्माण भएको यो सानो स्वर्ग, कागजको अक्षरजस्तै यही निरै मेटेर मेटिने थिएन ।
मेरा बाआमासँग म, मेरो भाई र दुईवटी दिदिका जिन्दगी जोडिएका छन् । आत्मा जोडिएका छन् । यी आत्माहरूको विच्छेद हुन सक्ने यो त्यति कमजोर सम्बन्ध थिएन। यो चुँडाएर पनि नचुँडिने ममताको डोरी कति बेला चुड्यो पत्तै भएन ।
मेरा बालापनका दौतरीहरू खेल्दै छन् कि ? रुखको छहारीमा बसेर सगुनका पात च्यात्दै छन् कि? हजुरआमाको कैलु गाई यिनै वनमा पसेर हरिया घास चर्दै छे कि ? कतै मेरी आमा यिनै वनका रुखहरुमा चढेर घाँस काट्दै हुनुहुन्छ कि ? ! सम्झेर जिन्दगी आँसु त्यसैत्यसै छचल्किन्छन्...!!!!
गाउँ सुनसान छन् । गाईभैसी, बाखापाठा र मान्छेहरूको उस्तो चहलपहल पहिले झै छैन । घँसिनीहरूका घास बोकेर आउँदा कतै मेरी आमा पनि त्यस बगालमा छन् कि भनेर नहेरेको पनि कहाँ हो र?
वन तिर र रोपेरीहरुले डेउडाका भाका रन्काएका बेला मेरी आमा पनि हुनु हुन्छ कि भनी नखोजेको पनि कहाँ हो र? गोठालाहरू वन देखि घर आउँदा बाटोमा नहेरेको पनि कहाँ हो र? बालबालिकाहरूका चिच्चाहट थिएनन् । युवायुवतीहरूका जमात थिएनन् । थिए त केवल उच्चाटलाग्दा झ्याउँकिरीका विरही आलापहरू मात्रै । सम्साँझै तर्साउन आउने मृगका चिल्लाहट मात्रै ।
बाआमा मर्नु भनेको के हो, मलाई थाहा थिएन । मर्नु भनेको कति टाढा जानु हो, त्यो पनि ज्ञान थिएन । मरेपछि कहिले फर्कनु हो, केही थाहा थिएन ।
थाहा नभएको जिन्दगी कति बिन्दास । सारा दुःखहरूबाट मुक्त | दुःख थाहा नहुने उमेरसम्म म खुशी थिए । तर जब आमाको अभाव र रिक्तता महसुस हुन थाल्यो, त्यसपछि म आफू मात्रै रून थालेन, मैले कोही अरूलाई समेत रूवाउन थालेको छु ।
छुट्टीको घण्टी बज्नासाथ प्रायः हामीहरू साँझका चराझे हुरूरू उडेर घर तिर भाग्थियौ । कसैलाई मम्मीले बनाएको खाजा खाने हतार हुन्थ्यो, • कसैलाई बाबाको कान्छी औला समातेर टहल्न जाने । तर मलाई केको हतार हुनु ऊ बाटोको धूलोमा पैतालाका छाप छाड्दै हिँड्थिए । मलाई हतार केही थियो भने, आमालाई भेट्ने हतार । बस, त्यत्ति । त्यसका लागि मैले हरेक रात पर्खिनुपर्थ्यो, पर्छ । कहिलेकाही रातका सपनामा मेरी आमा आउँछिन् । टाउको मुसार्थिन। काखमा बसाउथिन।
ब्युँझिँदा खै कताकता आँखैमा बिलाइसक्याहुन्यो। भेट भन्नु एउटा सपनामात्र । बस, त्यत्ति ।
कहाँ खोजूँ?
कसलाई भनु, आमा हराएको खबर कहाँ छपाऊ, आमा हराएको सूचना?
दिन बिते । महिना बिते । ऋतु बिते । र, वर्ष बिते । तर आमा अझै फेला पर्नु भएको छैन । धर्तीमा बिलाउने पानीजस्तै आमा कहाँ बिलाएर जानुभयो ?
समय जति पुरानो हुँदैछ, आमाको याद उति नै ताजा बनेर आउन थालेको छ । पुराना झझल्काहरू पलपलमा आँखाअगाडि नाच्न थालेका छन् । प्रत्येक साँझ आँगनको डिलमा गएर बाटो हेर्न मन लाग्छ । टाढाबाट आउँदै गरेकी कुनै वृद्धालाई आमाजस्तै देख्छु । तर नजिक आउँदा तिनी अरू नै हुन्छन् । मेरा आँखा निराश हुन्छन् । मन उदास हुन्छ । ।
आमाको काख नहुँदा संसार परिपूर्ण र भरिपूर्ण लाग्दो रहेनछ ।
आलिको डिलमा राखी तिमीले खास काट्दै गर्दा, धानको लिहिन माथि राखी बाली स्याहार्दै गर्दा, दिनरात नभनी काम गर्दै गर्दा मलाई पिठीउमा बोकेर के कति सम्झिन्थियौं त्यो समय ? त्यो समय भन्दा बढी मैले सम्झिन्छु तिमीलाई ।
सुविधासम्पन्न अस्पताल थिए । आधुनिक मेसिन र स्वास्थ्य विज्ञानक उपकरण थिए। मुटुको धुकधुकी मात्रै चलिरहेका मरणशील मान्छे पनि बचाउन सक्ने विज्ञानका आविष्कार र क्षमतावान् डाक्टर थिए। समयमै उपचार पाए मरिहाल्ने अवस्था थिएन । हाम्रो घर अस्पतालबाट टाढा पनि थिएन | बाबासँग पैसाको कमी पनि थिएन । स्रोतसाधनक पनि कमी थिएन । मेरा बाबासँग के चीज थिएन र ! सबै चीज थियो । ) तर मेरी आमाका लागि ती कुनै चीज पनि काम लागेनन् । मर्ने बेलामा उपयोगमा नआउने सम्पत्ति ढुङ्गा माटो बराबर हुँदो रहेछ । काम नलाग्ने मान्छे मुर्दा समान हुँदा रहेछन् । आमाका लागि त्यस्तै भयो ।
केही नभए जस्तो, कोही नभए जस्तो ।।
यो बिरानो सहरमा बिरना मान्छेहरू बिहान बिहानै मन्दिर धाउने गर्छन् । मन्दिर भन्दा वर बसेर तिम्रो तस्बिर हेर्दै म तिमीलाई सम्झिन्छु । सबैभन्दा माथि राखेर यो बिरानो सहरमा म हरदम, हरपल तिमीलाई नै सम्झीरहन्छु ।
बिहान उठे देखि साँझ अन्धकार अँध्यारो नहुँदा सम्म तिमीलाई सम्झिन बाँकी रहन्न कुनै पल ।
जसले जीवनमा रङहरू भरेर इन्द्रेणी बनायो, उही रहेन भने कहाँ सजाउनु जीवनका रङहरू ? जसले जीवनका सफलताहरू पहिल्याउन लगायो, उही भएन भने कहाँ राख्नु खुशीहरू ? जसले बेवारिसे पाइलालाई लक्ष्यसम्म पुग्ने माध्यम हुन् भन्ने बुझायो, उही नभएपछि कसका लागि हिड्नु ? जसले चलिरहेको सासलाई जीवन हो भन् महसुस गरायो, उही नभएपछि कसका लागि फेर्नु सास ? जसको साथ प्रत्येक पलपलमा आवश्यक थियो, उसको साथ नमिलेपछि कसका छातीमा चुहाउनु मनका आँसुहरू ?
देवताले बास छाडिदिएपछि मन्दिरको के अर्थ ? देवीले प्राण छाडिदिएपछि मूर्तिको के अर्थ ? भावना उम्रन छाडेपछि मनको के अर्थ ? मनले बास छाडिदिएपछि घरको के अर्थ ?
मैले घर छाडिदिएँको छु । विवाह गर्ने इरादा लत्याइदिएँको छु । जगतप्रतिको आशा इन्कार गरिदिएँको छु । जीवन एउटा अवसर हो भन्ने विश्वास त्यागिदिएँको छु ।
कुनै बेला चुलो तातो बनाउँदै सबैको भोक मेटाउने गर्थियौ अहिले त चुलो पनि भोकै छ रे...!
खेतमा लपक्कै मडारिएको घासले पनि तिमीलाई नै सम्झिन्छ छ रे..!
हरेक साँझ अन्धकार हटाई उज्यालो देखिने ती घरका भित्ताहरुले पनि तिमीलाई नै सम्झिन्छन् रे...!
लामकाने बाख्राको नजिक जाँदा कराउन थाल्छ रे सायद त्यसले पनि तिमीलाई नै खोजेको हुनु पर्छ ।
हरेक रात तिमीलाई आराम दिने त्यो ओछ्यानले पनि तिमीलाई नै खोजी रहन्छ रे ।
Aadesh
त्यो बेला तिम्रो साथमा मोवाईल भएर पनि
मेरो नम्बर थिच्दिने कोहि हुदैन थियो ।
त्यसैले होला मसम्म बाडुल्की मात्र आइपुग्थ्यो ।
बिहान उठेपछि भैंसी दुहुनु पर्छ,
गोरुलाई कुँडो दिनु पर्छ,
बा"लाई खेत जोत्ने ठाउँसम्म रोटी लगि दिनु पर्छ, बाख्रालाई घास हाल्नु पर्छ,
खाना बनाउनु पर्छ, हामीलाई खुवाउनु पर्छ,
भन्दै कतै नजाने तिमी हामीलाई चटक्कै छाडी जानु अघि यो सबै सम्झिनौ?
म लेख्न चाहन्छु मनका सारा भावनाहरू, मनका सारा अभुतीहरु, मनका सारा पिडाहरु र मनका सारा उमंगहरु, म आज लेख्न चाहन्छु ।
सम्झनामा आउनेहरू यादमा आउनेहरू र मस्तिष्कमा मन भरी घुमी रहनेहरु । कहिले काँही म सोच्छु जिन्दगीका यी अनगिन्ती दुःखहरुमा कहिलेदेखि जिन्दगीमा आईरहने दुःख, सुखाहरुमा, घाम छायाँ जस्तै दोहरिदो रहेछ जिन्दगी, परिवर्तनका सोपनहरुमा आफूलाई कुल्चँदै हिड्ने ती बाटाहरुमा जब म निरिह बनेर बिबस्ताका साथ हिँडिरहेको हुन्छु । मलाई लाग्छ यो अनमोल जिन्दगीलाई पनि अर्को बाटो तय गरेर हिँडेको अफ्ठारा र अत्यन्तै साँघुरा गल्लीहरुबाट छिचुली रहेको मेरो जीवनको यात्रा म सुनाउँछु...!
किन रुवाएर जान्छन् आफ्नाहरू, किन सताएर जान्छन् । आज जिन्दगीको अनगिन्ती पिडाहरुबाट उठेर मलाई एउटा प्रश्न गर्न मन लागेको छ । मान्छेको नर्क जस्तो हो तर त्यही मान्छे जो आफ्नो खुसीले जिन्दगीको बाँचिरहेको हुन्छ । उसको लागि स्वर्ग पनि यही हो । धेरै मान्छेहरु भन्छन् मरिसकेपछिको स्वर्ग अर्कै आन्दाद छ तर मलाई लाग्छ यो संसारमा स्वर्ग कतै छैन् । छ भने यही छ, नर्क पनि यही छ । कहिले काँही आफ्नो जिन्दगीलाई दाजेर हेर्छु म...! स्वर्गहिन छ जस्तो लाग्छ । कहिले काँही यही आफ्नो जिन्दगीलाई नापेर हेर्छु म नर्क यही छ जस्तो लाग्छ । यो स्वर्ग र नर्कको दोसात्मा बाँचिरहने जीवनको कथा लेख्दै छु । म लेख्न चाहन्छु मनका सारा भावनाहरू, मनका सारा अभुतीहरु, मनका सारा पिडाहरु र मनका सारा उमंगहरु, म आज लेख्न चाहन्छु ।
जे भएपनी तिमी त आमा पो थियौ..!
मन टुट्दा खेरी सम्हालिनु पर्छ भनी सम्झाउनको लागि तिमी थियौ ,
मैले आफैँसँग हार मानी बिरक्तिदा
यति सजिलै हार मान्नु हुन्न, समय आएपछी सब ठिक हुन्छ भनी सम्झाउन
तिमी थियौ ..!
हुन त भविष्यको कल्पना गर्दा अन्धकार सिवाय मैले पनि अरु देखेको त कहाँ छु र परिवारको लागि यो गर्छु, त्यो गर्छु भनी समेटेका रहरहरु पूरा गर्न मैले पनि
सकेको त कहाँ छु र.., रातभर निन्द्रा के खोजिमा भौतारिने यी आँखाहरुलाई सफलताको गगन
देखाउने ती सपनाहरू पूरा गर्न मैले पनि सकेको त कहाँ हो र..
आफैँ सँग चलेको यो अन्तर मनको द्वन्द्वसँग जितेको त मैले पनि कहाँ हो..!!!
मन रोएको बेला झरेको आँसु पुछदिनको लागि तिमी थियौ।
गरेका हरेक प्रयासहरु मेरा पनि सफल त कहाँ भएका छन् र..!
तर तिमी पिर नगर भन्थियौं...!
हरेक पटक
साथ चाहिँदा आफ्ना हरेक दुःखहरुलाई पर राखी मेरो नजिक आई सम्झाउने गर्थियौं । मेरो हारको होस् या जितको हरेक कहानी सुन्नको लागि तिमी थियौ । तेरो लागि म छु त भन्थीयौं । तिमी आफू रित्तिएर भएपनि मेरो लागि साहस समेट्ने गर्थीयौं। केही गर्न नसके पनि हरेक मन्दिरमा मेरो लागि सफलताको कामना गर्थियौँ ।
तिम्रो काखमा,
तिम्रो मायामा,
तिम्रै रगत चुस्दै,
तिम्रै छायाँमा हुर्किएको तिम्रो अंशले कसरी बिर्सन सक्ला र?
